Mai được xem là loại hoa biểu tượng của ngày Tết không thể thiếu bởi nó là linh hồn tạo nên không khí Tết cổ truyền của dân tộc. Nếu miền Bắc chuộng hoa đào với màu hồng đẹp nhẹ nhàng với ý nghĩa riêng, thì miền Nam lại cực kỳ chuộng mai vàng và hầu như nhà nào cũng chưng ít nhất 1 chậu hoa mai vàng đón Tết.
Hoa mai là biểu tượng của Tết cổ truyền, tượng trưng cho sự may mắn, giàu sang, phú quý, sung túc và thịnh vượng. Mai được rất nhiều người ưa chuộng và trang trí cho ngôi nhà của mình trong những ngày đón Tết đến xuân về. Để chăm sóc cây mai ra hoa đúng vào dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 này cần áp dụng một số biện pháp kỹ thuật và cách chăm sóc cây mai trong chậu sau đây:
1. Biện pháp tuốt lá
Cây mai và một số loại cây khác sẽ trổ hoa khi được tuốt bỏ hết lá già. Trong điều kiện tự nhiên, cây mai sẽ rụng lá vào cuối mùa đông, khi bắt đầu lập xuân. Sau khi lá rụng, các mầm hoa sẽ bung lớp vỏ trấu. Nụ xanh sẽ nở rộ sau 6 hoặc 7 ngày từ lúc bung vỏ trấu.
Để mai ra hoa đúng dịp Tết, biện pháp tuốt lá mai được sử dụng. Biện pháp tuốt lá cho cây mai ra hoa được thực hiện hằng năm trong khoảng thời gian giữa tháng 12 âm lịch.
Làm sao để xác định được thời điểm tuốt lá để vỏ trấu bung ra đúng ngày 23 tháng 12 âm lịch, cần lưu ý những vấn đề sau:
Thứ nhất: căn cứ vào hình dạng mầm hoa. Mầm hoa hay còn gọi là "nút", phát sinh từ nách lá vào khoảng tháng 5 - 6, kích thước lớn dần đến tháng 12 âm lịch. Mầm hoa đủ thời gian sinh trưởng sẽ có hình dạng như quả trứng, với 2 - 3 vỏ trấu bao bên ngoài thì tuốt lá cách Tết từ 13 - 14 ngày.
Xem thêm Hoa mai vàng ngày tết và hoa mai vàng có ý nghĩa gì trong cuộc sống
Mầm hoa chưa phát triển đầy đủ có dạng hình thoi nhọn, với 3 - 4 vỏ trấu bao bên ngoài, tuốt lá trước ngày 15 tháng 12 âm lịch để mầm có thời gian phân hóa.
Thứ hai: căn cứ vào diễn biến của thời tiết. Điều kiện nắng tốt, nhiệt độ không khí cao làm quá trình ra hoa diễn ra nhanh hơn. Ngược lại, điều kiện lạnh khiến quá trình này chậm lại.
Thứ ba: căn cứ vào sự sinh trưởng và phát triển của cây. Cây sinh trưởng mạnh, nhiều cành lá xanh tốt thường có quá trình ra hoa chậm. Do đó, cần tiến hành tuốt lá sớm hơn. Mỗi giống mai có đặc điểm sinh trưởng khác nhau nên thời điểm tuốt lá cũng khác nhau: Mai cam, mai 100 cánh nở hoa sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai huỳnh tỷ nở sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai trắng nở trễ hơn mai giảo 1 - 2 ngày.
Vì vậy, đối với những cây mai ghép nhiều giống, khi tuốt lá phải chọn những giống trổ muộn tuốt lá trước, giống trổ sớm tuốt lá sau.
2. Xử lý cho mai ra hoa sớm
Trong trường hợp thấy lá mai đã già, nhưng nụ mai còn hơi nhỏ, có thể sẽ nở trễ hơn Tết, thế nên bạn cần tuốt lá sớm cỡ từ ngày 10 - 12 tháng Chạp, nghỉ tưới nước một ngày cho khô nhựa, rồi tưới thúc thêm phân NPK (10-55-10), pha 10 g cho 8 lít nước, khoảng 5 ngày tưới 1 lần, rồi tiếp tục tưới nước lại bình thường. Đến cỡ ngày 23 tháng Chạp thấy nụ hoa bung vỏ trấu là hoa sẽ nở đúng Tết, nên đổi qua tưới loại phân NPK (6-30-30) để giữ cho hoa to đẹp và lâu tàn.
Trong trường hợp tuốt lá trễ, cây ra hoa không đúng dịp Tết, có thể áp dụng một số biện pháp sau đây để thúc hoa trổ sớm:
Phun ướt những mầm hoa lúc trời nắng cho những cây mai chưa bung vỏ trấu.
Tưới nước ấm vào gốc cây khi tiết trời quá lạnh.
Đặt nước đá lên mặt đất gần gốc.
Tưới rửa nụ, búp hoa vào lúc sáng sớm.
Ngắt đọt non thúc ra hoa sớm.
Dùng đèn cao áp thắp sáng vào lúc 7 - 8 giờ tối hằng đêm có thể thúc mai nở sớm 2 - 3 ngày.
Sử dụng hóa chất, các loại thuốc kích thích hoa ra sớm (thời điểm sử dụng sau khi tuốt lá 2 - 3 ngày).
Một số chế phẩm thường dùng là Methyl Parathion, hay Monitor, Miracle-gro, Yogen, HVP, Aron, Decamon,... Liều lượng 10 - 20 ml/bình 8 lít nước, phun 1 lần là hoa mai sẽ nở ngay.
tìm hiểu thêm Quy trình và kỹ thuật bón phân cho cây mai vàng, những phân bón lá cho mai vàng tốt nhất
3. Xử lý cho mai ra hoa muộn
Thấy lá mai vàng úa sắp rơi rụng, nụ mai đã khá to, có thể hoa mai sẽ nở sớm hơn Tết. Trong trường hợp này nên tuốt lá trễ, đợi đến khoảng ngày 20 tháng Chạp hãy tuốt lá, cũng ngưng tưới nước một ngày và tưới thêm phân NPK (5-0-2), hoặc phân lạnh như phân urê pha loãng, để hãm cho hoa mai nở trễ. Pha 1 muỗng cà phê phân urê cho 8 lít nước, 5 ngày tưới một lần, cũng có thể lấy vải đen bao trùm cây mai lại. Nếu thấy cây mai có lá non nhiều quá thì nên lấy kéo nhỏ cắt tỉa bỏ bớt.
Trường hợp chưa đến ngày 23 tháng Chạp, cây mai đã bung vỏ trấu, cần đặt cây nơi râm mát. Tưới đẫm nước, tránh làm úng rễ. Đào nhẹ quanh gốc làm đứt một số rễ cám (rễ nhỏ).
Xem thêm trồng mai con bao lâu ra hoa ?Những cách trồng mai vàng
Cách chăm sóc mai nở đúng Tết ở miền Bắc
Trồng mai miền Bắc nên trồng ở nơi nhiều nắng, không nên để mai trong nhà, tránh tưới nước quá ẩm. Nên tưới bằng các loại nước như nước trắng, nước vo gạo, nước bể phốt hoặc nước ốc ngâm trong.
Nếu các bạn biết kỹ thuật thiến đào thì áp dụng cho mai luôn. Thời gian thiến là vào đầu mùa hè, khoảng tháng 4 dương lịch. Uốn tỉa và hãm cho mai Bắc nở cũng khá dễ và gần giống hoa đào và mai Nam, tuy nhiên thời gian hãm dài hơn. Cây hoa mai mai Bắc lâu định hình thế cành, nếu uốn phải từ 6 tháng đến 1 năm mới ăn khuôn. Tỉa bấm ngọn nên tiến hành khoảng 2 lần/năm để có được độ lớn và độ dài như ý, thường 1 lần tháng 2 âm lịch, 1 lần tháng 8 âm lịch. Thời gian mai ra hoa kể từ khi tỉa lá là khoảng 50- 60 ngày, tùy điều kiện thời tiết, nhiệt độ.